Mâm cơm ngày Tết là mâm cơm tuyệt vời, hạnh phúc và ấm cúng nhất của bao người con xứ Việt Nam sau quãng thời gian dài bôn ba, nhất là những người tha hương. Từ lâu, mâm cơm ngày Tết đã trở thành dịp hiếm gặp để gia đình, họ hàng sum họp đầy đủ, nhiều thế hệ ông bà, con cháu quây quần bên nhau. Đây chính là nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc ta. Bữa cơm tất niên còn là nghi thức trang trọng nhằm tiễn năm cũ, chào mừng năm mới sang. Vậy ý nghĩa của mâm cơm ngày Tết và điểm độc đáo của phong tục này là gì?
Mâm cơm ngày Tết – Nét đẹp văn hóa Việt
Có thể nói, bữa cơm ngày tết hay còn gọi là bữa cơm tất niên. Là nét văn hoá, in đậm trong tâm trí người Việt. Đây đã trở thành nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc. Theo phong tục, bữa cơm cúng Tất niên là nghi thức tiễn năm cũ, đón năm mới. Và được tiến hành vào chiều và tối 30 Tết, trước lễ cúng giao thừa.
Bữa cơm ngày Tết không chỉ là dịp để các thành viên trong gia đình có dịp ngồi lại với nhau. Đó là bữa cơm mang giá trị tinh thần và nhân văn vô cùng sâu sắc. Sau một năm lo toan công việc, học hành thì bữa cơm ngày Tết chính là lúc xích mọi người gần nhau hơn. Không chỉ đơn thuần là một bữa cơm bình thường. Mà mâm cơm ngày Tết còn là lúc mọi người cùng chia sẻ với nhau bao niềm vui, nỗi buồn, khó khăn trong một năm qua. Và cùng gửi đến nhau những lời chúc phúc cho năm mới.
Mâm cơm ngày Tết có những món ăn gì?
Mâm cơm ngày Tết với nhiều món ăn truyền thống, cho dù từ xa xưa hay đến bây giờ. Và mỗi một món ăn đều mang một ý nghĩa nhất định. Nhưng nhìn tổng chung, ý nghĩa mâm cơm ngày Tết chứa đựng nhiều mong mỏi, cầu ước cho một năm mới bình an, hạnh phúc, thành công. Bữa cơm ngày tết được làm thịnh soạn hơn ngày thường. Tùy từng vùng miền mà có các đặc trưng riêng.
Có thể thấy rằng, dù có thiếu thốn cỡ nào thì người người, nhà nhà đều cố gắng lo đủ một mâm cơm ngày Tết. Để cầu mong năm mới được no đủ, sum vầy hơn nữa. Tùy vào từng vùng miền, bữa cơm ngày Tết của mỗi gia đình sẽ khác nhau. Song không thể thiếu các món như bánh tét, bánh chưng, xôi, gà ta thả vườn luộc, dưa hành, thịt heo, chả…
Như miền Bắc thì có canh móng giò hầm măng, miến lòng gà, xôi, bánh chưng, nem, giò lụa và giò xào… Còn miền Trung thì có bánh chưng, bánh tét, giò lụa, gà bóp rau răm, thịt heo luộc và giá chua… Đối với miền Nam hay có bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, nem và chả giò…
Mâm ngũ quả cúng gia tiên
Bên cạnh những món mặn nói trên thì ở miền nào cũng không thể thiếu mâm ngũ quả. Mâm ngũ quả để cúng gia tiên các gia đình. Nên chọn những loại hoa quả thông dụng và có thể ăn được. Các gia đình có thể chọn 5 loại quả khác nhau. Mỗi loại sẽ tượng trưng cho ước nguyện của gia chủ thông qua tên gọi và màu sắc của loại quả đó.
Cần lưu ý mâm ngũ quả không nên dùng hoa quả xanh hay hoa quả giả (bằng nhựa) để cúng gia tiên. Đồng thời không nên đặt mâm ngũ quả trước chính giữa bát hương. Vì theo quan niệm nếu đặt ở đây sẽ chắn mất trục khí chính. Vì vậy gia chủ nên để mâm ngũ quả ở hai bên.
Hương và đèn trong lễ cúng tất niên
Ngoài ra, bữa cơm cúng tất niên không thể thiếu hương và đèn. Trong đó, hương tượng trưng cho tinh tú là sự nối kết giữa âm và dương. Còn đèn tượng trưng cho mặt trăng và mặt trời (do đó luôn phải có 2 cây đèn ở hai bên bàn thờ).
Ngày nay, tuy nhịp sống con người trở nên tất bật hơn. Nhưng mọi người cũng dành thời gian chuẩn bị mâm cỗ Tết thật chỉnh chu. Và dường như các món ăn cổ truyền ngày Tết. Là không thể thiếu trong bữa cơm gia đình của hầu hết các gia đình Việt.
Đó cũng chính là lý do vì sao mà bữa cơm ngày Tết đã để lại nhiều cảm xúc khó quên trong mỗi người con đất Việt. Mâm cơm ngày tết là một bữa cơm đặc biệt, là nơi chúng ta đều hướng về, là tình thân. Và là những lời chúc tốt đẹp cho một năm “mã đáo thành công”, “an khang thịnh vượng”…Chúc bạn và gia đình có một năm mới thật nhiều sức khỏe, niềm vui, thành công và may mắn!
